Starostwo Powiatowe

We wrześniu 1772 roku Prusy ogłosiły przejęcie władzy nad ziemiami polskimi uzyskanymi wskutek rozbioru Polski. Na terenach zagarniętych przez Prusy znalazły się Chojnice. Samorządność miejską Chojnic zlikwidowano a władzę nad miastem przejęli urzędnicy pruscy: burmistrz policyjny i burmistrz sądowy. Chojnice stały się stolicą powiatu, który obejmował południową część Pomorza Nadwiślańskiego, w skład którego wchodziły późniejsze powiaty: tucholski, człuchowski i świecki. Na czele powiatu czyli starostwa (landratura) stanął starosta (landrat). Pierwszych landratów mianował król pruski, Fryderyk Wielki. Po jego śmierci kandydatów do zatwierdzenia królowi przedstawiał sejmik powiatowy. Kompetencje landratów rozciągały się na obszary wiejskie oprócz domen królewskich. Domeny królewskie powstały z wcześniejszych królewszczyzn i przejętych dóbr kościelnych. Jednak już w 1815 roku zgodnie z rozporządzeniem landrat obejmował nadzór nad wszystkimi miejscowościami w danym powiecie. Zwiększono też liczbę powiatów a tym samym zmniejszono ich obszar. Od powiatu chojnickiego odłączono odrębne już powiaty: świecki i człuchowski. W późniejszym czasie wydzielono też nowopowstały powiat tucholski i w takim kształcie powiat chojnicki przetrwał do końca rządów pruskich. Pierwszą siedzibą powiatu chojnickiego był prawdopodobnie ratusz a w pierwszej połowie XIX wieku dom przy ul. Batorego 1.

Po I wojnie światowej i wycofaniu się wojsk niemieckich z regionu chojnickiego pełnię władz w powiecie objęli Polacy. Starostowie pochodzili z nominacji ministra spraw wewnętrznych na wniosek wojewody. Reprezentowali władzę państwową w terenie.

W pamięci mieszkańców ówczesnego powiatu najbardziej zapisał się pierwszy starosta, szambelan, ziemianin z Wielkich Chełmów Stanisław Sikorski. Władzę w powiecie przejął 1 lutego 1920 roku i utrzymał ją do 31 marca 1923 r. kiedy przestał odpowiadać następnemu wojewodzie.

Kolejnymi Starostami w powiecie chojnickim byli:

  1. Wawrzyniec Jankowski, jako tymczasowy kierownik Starostwa,
  2. Jan Popiel,
  3. Seweryn Weiss,
  4. Dr Józef Rzóska,
  5. Dr Józef Zaleski,
  6. Jan Mieszkowski,
  7. Tadeusz Lipski do VIII 1939.

Nowe władze powiatu, aby przyspieszyć i ułatwić przechodzenie firm z rąk niemieckich w ręce Polaków dążyły do repolonizacji regionu. Takie działania w bardzo krótkim czasie doprowadziły do migracji ludności z różnych zakątków Pomorza na teren powiatu chojnickiego. W ówczesnych czasach nasz region wyróżniał się stabilnością i wysoką jakością władzy, która dodatkowo miała poparcie społeczne.

Po II wojnie światowej starostą został Tadeusz Rześniowiecki. Na stanowisku pozostał do czasu reformy władz terenowych w czerwcu 1950 r. Następni starostowie w latach 1950-1975:

  1. Sergiusz Melaniuk,
  2. Mieczysław Nogal,
  3. Antoni Witkowski,
  4. Tadeusz Przytarski.

Zgodnie ze spisem ludności sporządzonym przez starostwo w powiecie chojnickim mieszkało 65 894 osób, co oznaczało zmniejszenie liczby ludności od 1939 r. o ponad 17 tys. ludzi. Miasto i powiat chojnicki w 1945 r. przyłączono do województwa pomorskiego, które niebawem przekształcono na woj. bydgoskie, z siedzibą w Bydgoszczy. W tym momencie region został odłączony od etnicznego obszaru kaszubskiego, z którym był złączony nie tylko kulturowo ale i historycznie. Problem przydziału administracyjnego powiatu chojnickiego wrócił czterdzieści lat później, kiedy Rada Miejska Chojnic wyraziła wolę połączenia wszystkich Kaszubów w jednym województwie.

Urząd starosty istniał do roku 1950. Po likwidacji tego urzędu, zgodnie z ustawą, starostów zastąpili przewodniczący Prezydium PRN. Reforma z 1973 wprowadzała na miejsce przewodniczących naczelników powiatu. Rok 1975 przyniósł likwidację powiatów. W 1998 roku utworzono ponownie w Polsce powiaty i nowe województwa zgodnie z podjętą reformą samorządową. Od 1 stycznia 1999 roku na mapie administracyjnej Polski pojawiły się powiaty. Przedstawicielem powiatowego samorządu jest starosta. Już na samym początku pojawił się problem z przynależnością terytorialną powiatu chojnickiego. Mieszkańcy przyszłego powiatu, którzy przez ponad 50 lat kontaktów administracyjnych i gospodarczych ściśle byli związani z Bydgoszczą, opowiadali się za przynależnością do tego miasta. W tym czasie nie było pewne, czy województwo ze stolicą w Bydgoszczy w ogóle będzie istnieć. Przed podjęciem ostatecznej decyzji na forum parlamentu, Rada Miejska w Chojnicach znaczną większością głosów opowiedziała się za przyłączeniem powiatu chojnickiego do nowoutworzonego województwa pomorskiego. Parlament przy głosowaniu wziął pod uwagę racje historyczne i kulturowe i postanowił, że nowo powstały powiat będzie stanowić integralną część województwa pomorskiego. Od 1 stycznia 1999 r. powstał powiat chojnicki, który obejmuje pięć gmin: Brusy, Konarzyny, Czersk, gminę wiejską Chojnice oraz miasto Chojnice.

Starostowie powiatu chojnickiego od 1 stycznia 1999 roku:

  1. Janusz Palmowski,
  2. Marek Buza,
  3. Stanisław Skaja,
  4. Marek Szczepański (2018-).

Starostwo Powiatowe w Chojnicach mieści się w zabytkowym budynku, z końca XIX wieku. Powiat w Chojnicach powstał w 1773 roku. Obecny gmach starostwa wybudowano przy ulicy Człuchowskiej (obecnie 31 Stycznia) w 1892 roku w stylu eklektycznym. Piętrowy korpus jest prostokątny, murowany z cegły i otynkowany, podpiwniczony, dziewięcioosiowy, drugie piętro posiada dwa narożne ryzality zwieńczonymi falistymi szczytami ze sterczynami, z balkonem i ozdobną lukarną. Wejście na osi, nad nim balkon oraz ozdobna lukarna. Dach czterospadowy kryty dachówką. Gmach ten to mieszanka stylów.

Administracja powiatowa szybko się rozrastała i wkrótce gmach okazał się za mały – ponadto część piętra budynku zajmowało mieszkanie starosty. W 1914 rozbudowano budynek dodając skrzydło północne, równolegle do dzisiejszej ulicy Sienkiewicza. Z czasem zaadaptowano, na pomieszczenia biurowe przekształcone poddasze gdzie by doświetlić pomieszczenia wykonano dwie szkaradne lukarny, które całkowicie zburzyły XIX wieczny wygląd budynku.

domeny królewskie – zespół królewskich gruntów, nieruchomości i praw przynależnych królowi.
dziewięcioosiowy – umowna pionowa linia wyznaczona na elewacji przez otwory okienne i drzwiowe. Osie elewacji numerowane są od strony lewej do prawej.
lukarna – element architektoniczny umieszczony na/w dachu, doświetlający poddasze.
PRN – Powiatowa Rada Narodowa: terenowy organ władzy państwowej w PRL (Polska Rzeczpospolita Ludowa 1952-1989).
ryzality – wysunięta część fasady budynku na wysokości wszystkich kondygnacji, usytuowana pośrodku lub w narożach elewacji.
sterczyny – niewielkie pionowe elementy dekoracyjne, występujące przeważnie w górnych partiach budowli.
styl eklektyczny – kierunek polegający na łączeniu w jednej budowli w sposób swobodny, elementów wybranych z różnych stylów architektonicznych.

— Wiesława Gołuńska

przez Redakcja Chojniczanin.pl

Reklama

pompy ciepła chojnice

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.