☐ Tomasz Chełmiński. Mistrz iluzji

Jeden z najwybitniejszych europejskich iluzjonistów drugiej połowy XX wieku.
Tomasz Józef Chełmiński urodził się w Szpitalu Miejskim w Chojnicach 17 września 1929 r.
Jego ojcem był Józef Chełmiński, redaktor wydawanego w Chojnicach „Dziennika Pomorskiego”, matką zaś Janina Chełmińska z d. Lipińska.
Rodzina mieszkała w kamienicy czynszowej przy ul. Dworcowej 52 w Chojnicach (teraz Dworcowa 8).

Śladami Nemo

Józef Chełmiński podejmował pracę dziennikarską również w innych redakcjach, co wiązało się z kolejnymi zmianami miejsca zamieszkania.
Tuż po zakończeniu II wojny światowej rodzina Chełmińskich przebywała w Toruniu, gdzie kilkunastoletni Tomasz po raz pierwszy zetknął się ze światem iluzji.
W grodzie Kopernika występował wówczas Juliusz Konczyński (pseud. Nemo), popularny już w latach trzydziestych XX wieku, uważany współcześnie za nestora polskiej sztuki iluzji.
Magiczny spektakl przygotowany przez Nemo oczarował młodzieńca i wpłynął na jego dalsze losy.

Tomasz Chełmiński zaczął poważnie myśleć o karierze iluzjonisty i artysty estradowego już w wieku 16 lat. W latach pięćdziesiątych minionego stulecia pod pseudonimem Tom występował wspólnie z wrocławskim „magikiem” Konstantym Górskim (pseud. Constanti).
Duet osiągnął sukcesy i był ceniony przez publiczność w wielu polskich miastach.
Chełmiński trafił również na plan filmowy; wystąpił w obrazie „Pigułki dla Aurelii” (1958 r.) w reżyserii Stanisława Lenartowicza.

2 czerwca 1952 r. w Kudowie-Zdroju zawarł związek małżeński.
Jego żona Zofia okazała się nie tylko wierną towarzyszką życia artysty, ale także wspaniałą motywatorką.
Najpierw mobilizowała do pracy męża, a później także syna Tomasza juniora (ur. w 1956 r. w Poznaniu).
Aż do śmierci w 1999 r. Zofia Chełmińska z wielkim zaangażowaniem wspierała artystyczne wysiłki obu Tomaszów.
Ojciec skutecznie wprowadził syna w zawiłe arkana profesji, przekazując mu specjalistyczną wiedzę i zachęcając do wytrwałych ćwiczeń.
Obecnie Tomasz Chełmiński jr z powodzeniem występuje, pod pseudonimem Tom Anders, w wielu krajach, koncentrując się jednak na scenach i rewiach paryskich.

Artysta Salvano

W 1960 roku 31-letni Tomasz Chełmiński usamodzielnił się artystycznie i zorganizował pierwszy w Polce Teatr Iluzji – Salvano.
Pod nowym pseudonimem rozpoczął kolejny etap kariery zawodowej. Rychło stał się mistrzem manipulacji.
Z niebywałą maestrią posługiwał się kartami jak i bilami, papierosami czy innymi rekwizytami.
W doskonałym stopniu opanował trudną sztukę odwracania uwagi widza.
Godny najwyższego uznania kunszt manipulacji harmonijnie łączył z talentem aktorskim i choreograficznym.
Ceniono również jego doświadczenie pedagogiczne – był znakomitym wykładowcą w dziedzinie mikroiluzji.

Z czasem urodzony w Chojnicach Tomasz Chełmiński – Salvano stał się uznanym autorytetem międzynarodowym, artystą angażowanym przez najbardziej znane agencje w Europie.
Salvano swoją maestrią zachwycał publiczność m. in. we Francji, Szwajcarii, Niemczech, Wielkiej Brytanii, Hiszpanii Grecji, a nawet w Japonii, Senegalu czy… Libanie.
W 1971 r. wchodził w skład elitarnego zespołu złożonego z 14 najsłynniejszych iluzjonistów świata.
Twórcą tego teamu był niemiecki menadżer i artysta estradowy Werner Hornung.
Tomasz Chełmiński wielokrotnie prowadził też międzynarodowe seminaria specjalistyczne i uczestniczył w licznych europejskich zjazdach iluzjonistów.
W 1963 r. został, jako drugi po wojnie Polak, członkiem prestiżowego stowarzyszenia „Magischer Zirkel von Deutschland” (MZvD).
Jako jedyny wówczas polski iluzjonista wystąpił na scenach Las Vegas.
Wymiernym sukcesem Salvano było zajęcie trzeciej lokaty w kategorii manipulacji podczas VII Międzynarodowego Festiwalu Nowoczesnej Iluzji w Karlowych Warach (1970).

Zasłużone laury

Liczne grono polskich uczniów uważa go za swojego nauczyciela i mistrza, m. in. Marek Zdrojewski (1933-2012, pseud. Aremi) czy Jerzy Stanek (ur. 1957), obecny przewodniczący Krajowego Klubu Iluzjonistów.
Jerzy Mecwaldowski (1937-2012, pseud. Caroni) założyciel Krajowego Klubu Iluzjonistów w Łodzi (1976), zasłużony autor scenariuszy etiud iluzjonistycznych i wielu publikacji fachowych, również wysoko oceniał dorobek Salvano.

W 2001 r. ceniony francuski krytyk sztuki Didier Ladane na łamach fachowego periodyku „Revue de la Prestidigitation” określił Józefa mianem „legendarnej postaci świata magii”.
Związek Artystów Scen Polskich we wrześniu 2004 r., w Warszawie z okazji 75. rocznicy urodzin Salvano zorganizował jubileuszową uroczystość, podczas której podkreślono jego rozległe zasługi na niwie artystycznej, organizacyjnej i pedagogicznej.

Tomasz Józef Chełmiński zmarł w Warszawie 11 kwietnia 2006 roku.
Warto pamiętać o nim i jego niezwykłych dokonaniach również w Chojnicach, mieście, z którym był związany w dzieciństwie.