☐ Czarnogóra

Czarnogóra to państwo, które leży na wybrzeżu Morza Adriatyckiego w południowej Europie. Jej sąsiadami są Serbia, Bośnia i Hercegowina, Kosowo, Chorwacja oraz Albania. To perełka pełna skarbów, a już sam widok okazałych gór Bałkanów, które wyrastają jakby z głębin morza robią niezwykłe wrażenie. Kraj ten scala w sobie wszystkie zalety Bałkanów i zachwyca urokliwymi krajobrazami. Prawie cały obszar Czarnogóry pokrywają Góry Dynarskie oraz wyżyny krasowe. Wyjątek stanowią niziny w dolinach rzek oraz w obrębie Jeziora Szkoderskiego, a także pas wybrzeża. Za najwyższy szczyt uznawany jest Bobotov kuk (2525 m n.p.m.) położony w masywie Durmitor.

Montenegro to jeszcze mało popularne wśród turystów państwo, ze względu na bogatą historię oraz długą tradycję kulturową, jest ciekawym miejscem na wakacyjny wypoczynek. Przede wszystkim warte odwiedzenia są klasztory prawosławne, monumentalne Góry Dynarskie, a także wiele zabytków powstałych pod wpływem sztuki bizantyjskiej i rzymskiej. Czarnogóra naznaczona jest średniowiecznymi miasteczkami, które urzekają malowniczą architekturą. Warto zobaczyć także miejscowość Kotar wpisaną na listę UNESCO. Jej niezwykłość wynika z faktu, że w jednym miejscy góry spotykają się z morzem w towarzystwie sakralnych obiektów.

Zatoka Kotorska
Zatoka Kotorska zwana jest również Boką Kotorską. Nazwa ta pochodzi od kształtu tego zbiornika wodnego, który z góry przypomina usta. Gwoli kronikarskiej dokładności powiem jeszcze, że powierzchnia Zatoki Kotorskiej to 87 kilometrów kwadratowych. W najszerszym miejscu ma 28km, a najwęższe raptem 300 metrów. Najgłębsze miejsce mierzy około 60 m. Dość jednak geologii i liczb, przyjrzyjmy się temu, co ludzie zbudowali na brzegach przez minione stulecia. Najstarsze kroniki donoszą, że pierwotnie tereny te zamieszkiwali Ilirowie. Zostali oni jednak podbici przez Rzymian, którzy jako pierwsi odcisnęli trwałe i widoczne do dziś piętno. Osiedlili się w Risan, w którym przetrwały piękne mozaikowe posadzki. Niestety piękne wille padły ofiarą barbarzyńców, którzy położyli kres Cesarstwu Rzymskiemu.

Tymi barbarzyńcami byli Słowianie. Jak się łatwo domyślić przylegający do Adriatyku akwen był doskonałym schronieniem przed burzami, zatem osadnictwo było intensywne. Ludność zaś zajmowała się rybołówstwem, ale uprawiała także rośliny jak np. oliwki. Jednak, na rolnictwo nie było tu wiele miejsca, wszystko z powodu wysokich okalających gór. Za to Zatoka Kotorska doskonale nadawała się do handlu. Tak powstało najpiękniejsze miasto w Czarnogórze, czyli Kotor.

Kotor
To jedno z najlepiej zachowanych średniowiecznych miast Europy. Zachwyca swoją architekturą oraz wyjątkowym położeniem w miejscu, gdzie Adriatyk wcina się głęboko w łańcuchy górskie, tworząc Zatokę Kotorską (Bokę Kotorską), uznawaną za perełkę Czarnogóry. Niezwykłość obszaru potwierdza fakt, że został on wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego Ludzkości UNESCO. Kotor jest jednym z niewielu miast wybrzeży Morza Śródziemnego, które zachowały swój system fortyfikacji. Doskonale zachowane mury obronne mające 4,5 km długości oraz 20 m wysokości prowadzą do górującej nad miastem Twierdzy św. Jana. Wspinaczka nie jest tak łatwa, jak mogłaby się wydawać. Do pokonania jest 1350 stopni, ale gdy dotrzesz już na szczyt zostaniesz nagrodzony niesamowitym widokiem na całą Zatokę Kotorską.

Wizytówką Kotoru są pomarańczowe dachówki oraz wąskie marmurowe uliczki. Zanurzając się w ich labiryncie odkryjesz liczne zabytki: m.in. najbardziej rozpoznawalny symbol miasta – Katedrę św. Tryfona (Sveti Tripun), zbudowaną w XII wieku na cześć patrona i obrońcy Kotoru, cerkwie św. Łukasza oraz św. Mikołaja, XVII wieczną wieżę zegarową, jak również gotyckie pałace i bramy miejskie. Kotor ma w swoich murach wiele zabytków, które przez wszystkie te lata zyskały sobie zainteresowanie całej rzeszy turystów. Pierwszą z nich jest katedra św. Tryfona. Trzeba zaznaczyć, że święty Tryfon to patron Kotoru. Powstanie jej datuje się na 1166 rok. Wybudowana na planie trójnawowej świątyni, z dwiema prostokątnymi dzwonnicami jest przykładem stylu romańskiego w architekturze. Wewnątrz katedry można podziwiać pozostałości fresków bizantyjskich, ołtarz z 1362 roku oraz chrzcielnicę z IX wieku. W skarbcu przechowywane są nie tylko różne dzieła malarskie, ale także wyroby ze złota oraz inne cenne przedmioty związane z obrzędami religijnymi. Katedra św. Tryfona jest jedną z dwóch rzymskokatolickich świątyń tego rodzaju, które zostały wybudowane na terenie całej Czarnogóry. Kolejnym interesującym miejscem Kotoru jest Cerkwia św. Łukasza. To jedna z ciekawszych budowli sakralnych w Kotorze. Bowiem cerkiew św. Łukasza do połowy XVII była kościołem katolickim. Następnie została przekazana władzom prawosławnym. Co ciekawe przez jakiś czas odprawiano tu potem msze w obu obrządkach. To także jedyny kościół, który nie został poważnie uszkodzony podczas trzęsienia ziemi w 1979 roku. Wewnątrz można podziwiać pozostałości fresków (z XII i XIII wieku), ikonostasy (z XVIII wieku) oraz posadzkę wykonaną z płyt nagrobnych tutejszych mieszkańców. Dodatkowo będąc w Kotorze warto także zobaczyć Cerkiew św. Mikołaja. Ta dość charakterystyczna cerkiew, wyróżnia się spośród innych budowli sakralnych w Kotorze. Dwie neobizantyjskie wieże prowadzą do sporej wielkości świątyni. Swego czasu swoją siedzibę miał tu zakon dominikanów. Pierwotna wersja cerkwi spłonęła w 1896 roku.
Obecną formę ukończono odbudowywać w 1906 roku.

Kolejnym etapem podróży jest Pałac Grgurina zaliczany do najbardziej reprezentacyjnych budowli rezydencjonalnych Kotoru. Jest to jeden z pałaców mieszczańskich, wybudowany w XVII w stylu barokowym. Należał do rodziny pochodzącej z Zadaru i zajmującej się działalnością medyczną. Nawiązują do tego widoczne na fasadzie symbole czaszki i węża. W pałacu zachowały się oryginalne kamienne portale oraz balkony. Obecnie jest to siedziba Czarnogórskiego Muzeum Morskiego, którego bogate zbiory pokazują związki Kotoru z morzem. Można tu zobaczyć miniatury statków, dawne urządzenia nawigacyjne, elementy okrętów. Dodatkową atrakcją jest możliwość zobaczenia oryginalnie zdobionych barokowych pomieszczeń pałacowych z meblami z epoki.

Tivat
Tivat jeszcze do niedawna niczym szczególnym się nie wyróżniał. Mimo położenia nad brzegiem morza i to w niedużej odległości od Kotoru, raczej nie miał za dużo do zaoferowania turystom. A jeśli już jacyś do niego trafiali, to tylko ci, którzy korzystali z usług działającego tam międzynarodowego lotniska. Tivat leży w Boce Kotorskiej, która jest fiordem i składa sie z czterech mniejszych: Tivatskiego, Kotorskiego, Hercegnovińskiego i Risańskiego. Wiekszość hoteli skupiona jest przy morzu. Tivat jest nowoczesną miejscowością, oferującą turystom doskonałe warunki wypoczynku. Charakteryzuje się krystalicznie czystą wodą, urozmaiconym, skalistym wybrzeżem, łagodnym, śródziemnomorskim klimatem i bogatą śródziemnomorską roślinnością. Tivat posiada dużo dobrze nasłonecznionych plaż (ok. 2446 godz. w roku). W okolicach Tivatu jest 17 plaż. Najbardziej znana, w Radovići nad zatoką Trašte, u nasady półwyspu Luštica, liczy 8,5 tys. m2 powierzchni, a jej piasek ma właściwości lecznicze. Spora i dobrze utrzymana plaża Kalardovo (4,2 tys. m2; z drobnych kamyków) rozciąga się na południe od miasta, blisko wysepki Prevlaka. Na północ od Tivatu można zażywać słonecznych i morskich kąpieli w Opatovie (500 m2) i Donja Lastva (1000 m2).

Perast
Zwiedzanie miasteczka Perast w Zatoce Kotorskiej to prawie jak wejście do pocztówki. Jest urokliwa promenada, barokowe pałace i widoki na góry okalające zatokę. Brzmi jak dobry plan na przedpołudnie, a w zanadrzu znajdują się jeszcze dwie wysepki, i przynajmniej jedną z nich można odwiedzić. Miasteczko zamieszkiwane przez 350 osób składa się z jednej głównej ulicy, zdecydowanie więcej jest tu natomiast kościołów i pałaców. Nie wszystko wygląda jednak pocztówkowo, miasto zostało poważnie zniszczone podczas trzęsienia ziemi w 1979 roku i cześć zabudowań nie doczekała się od tego czasu remontu. Od głównej ulicy można miejscami odbić w boczne ścieżki i zaułki, są też takie prowadzące między znajdujące się na wzgórzu zabudowania. Ciekawą atrakcją w Peraście jest wyspa Matki Boskiej na Skale. To wyspa sztuczna, chociaż całkiem prawdziwie możecie się tam dostać jedną z łódek odpływających z nadbrzeża w Peraście. Początkowo w tym miejscu znajdowała się niewielka skała, w połowie piętnastego wieku rozpoczęto usypywanie wyspy przy użyciu kamieni i, co ciekawe, zatapianych okrętów. Niespełna dwieście lat potem zbudowano kościół Matki Boskiej na Skale. Tradycja nakazuje okolicznym mieszkańcom dalej dostarczać na wyspę kamienie, choć dziś już tylko raz do roku, 22 lipca.

PIOTR STANISŁAWSKI