☐ Kościół pojezuicki (gimnazjalny)

Dwunastego marca 1619 roku z Nowych Szkotów pod Gdańskiem do Chojnic przybyli dwaj Jezuici. Pierwotny drewniany kościół jezuicki (przeniesiony w roku 1640 z Doręgowic staraniem superiora Jerzego Halsziegera) spłonął 16 sierpnia 1712 roku. Jezuici rozpoczęli więc budowę nowego, już murowanego kościoła w roku 1718 (położenie kamienia węgielnego). Zasadniczy okres budowy kościoła, wg. projektu architekta zakonnego Jana Zelnera, przypadł na lata 1733 – budowa fundamentów, 1744 – kiedy to ukończono wieże. Dzwony zawieszono jednak dopiero w roku 1755 (po raz pierwszy zabrzmiały 31 lipca 1755). W między czasie chojnicki malarz Franciszek Haeflich wykonał w kościele polichromię (1742). Jest to cykl przedstawień związanych głównie ze świętymi polskimi i jezuickimi oraz z żywotem N. P. Marii. We wnękach okiennych, na gurtach (inaczej łuk sklepienny) i na fryzach belkowań dekoracja roślinno-kwiatowa z medalionami. W prezbiterium pośrodku sklepienia Oko Opatrzności adorowane przez aniołki. W okresie okupacji zatynkowana, silnie przemalowana w roku 1970 przez Antoniego Rochowicza. Ołtarz główny późnobarokowy z XVIII wieku, stiukowy, wielobarwny, częściowo marmoryzowany (imitacja marmuru, wykonana z barwionego stiuku), połączony w jedną całość kompozycyjną z portalami do zakrystii i kruchty. W polu środkowym obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem i św. Jana Chrzciciela (patrona Chojnic).

Kościół Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny to budowla późnobarokowa, wzniesiony na planie prostokąta o wymiarach 24,6 x 15 m. Orientowany, murowany z cegły i kamieni, trójnawowy, halowo-emporowy, z dwuwieżową, dwukondygnacyjną płaską fasadą. Fasada poprzedzona od zachodu kruchtą. Na środku fasady duże okna zamknięte półkoliście. Dach kościoła dwuspadowy o jednej kalenicy, kryty dachówką Hełmy wież baniaste, z ośmiobocznymi latarniami, zwieńczone kutymi gloriami. W wieżach kręcone schody na empory. Pomiędzy wieżami otwarta do nawy kruchta wydzielona szeroką arkadą pod chórem muzycznym, zamknięta łukiem koszowym. Elewacja południowa dzielona parami pilastrów o głowicach w typie jońskim. Okna w korpusie południowym prostokątne, w obramieniach uszatych z bogatymi ornamentami o motywach esownic. Elewacja wschodnia zwieńczona trójkątnym przyczółkiem, niżej wybudowana w roku 1863, z wykorzystaniem dawnego muru miejskiego , aula.

Jacek KLAJNA