☐ Zabytki Chojnic – Brama Człuchowska (Kamienna)

Rysunek przedstawia dawną ulicę Człuchowską (obecnie 31 stycznia) wraz z Bramą Człuchowską w okresie dwudziestolecia międzywojennego. Ten fragment miasta zachował się w stanie praktycznie nie naruszonym. Stojące tu kamienice zostały w większości wybudowane po najtragiczniejszym w historii mias- ta pożarze, który wybuchł 15 kwietnia 1742 roku pomiędzy godziną 24.00 a 1.00 w nocy w stajni przy domu asesora sądo- wego Adama Ludwiga na ul. Człuchowskiej.Bezpośrednią przy- czyną powstania pożaru była najprawdopodobniej nieuwaga palącego tytoń furmana. Szalejący tej nocy wiatr sprawił, że ogień szybko się rozprzestrzeniał i został ugaszony dopiero w południe następnego dnia. W ciągu 12 godzin miasto legło w gruzach i popiele. Pastwą płomieni padł ratusz, kościół ewangelicki, szkoła miejska i nie do końca odbudowana, po pożarze z 1733 roku, fara. Całkowitemu spaleniu uległy domy przy ulicach: Człuchowskiej (29), Młyńskiej (16), Wegnerowskiej (12), Mnichowskiej (7), Szkolnej (8), Kowalskiej (4), Gdańskiej (4) oraz przy Rynku (30). W obrę- bie murów miejskich ocalało zaledwie 19 domów. Jeszcze siedem lat po pożarze, w roku 1749, na ulicy Człuchowskiej, na której wybuch pożar, i która najbardziej ucierpiała w trakcie pożaru odbudowanych było 11 domów, na 7 działkach prowadzono prace budowlane, a 6 było pustych. Wobec spalenia się zegara miejskiego, dzwonnikowi nakazano wybijanie godzin na małym dzwonie w Bramie Człuchowskiej. Na całe szczęście miejsce to zostało, w przeciwieństwie do zabudowy rynku, oszczędzone w trakcie walk o miasto w lutym 1945 r. Brama Człuchowska , oprócz kościoła farnego i ratusza, jest naj- bardziej charakterystyczną budowlą Chojnic. Dawniej bardzo ważny element fortyfikacji miejskich, w wiekach późniejszych pełniła różne funkcje: była punktem obserwacyjnym, arsenałem , więzieniem, dzwonnicą kościoła św. Ducha, a obecnie znaj- duje się w niej siedziba Muzeum Regionalnego. Wybudowana w 3 ćw. w. XIV wieku była jedną z trzech bram wjazdowych do oto- czonego murami obronnymi miasta. Wzniesiona w stylu pomor- skiego gotyku, kwadratowa, murowana z cegły, pięciokondygna- cyjna, zamykana na noc żelazną kratą. Przejazd od strony wewnętrznej zamknięty półkoliście, z kamiennym fragmentem w ościeżu, a od strony zewnętrznej ostrołukowo. Kondygnacje rozdzielone fryzami opaskowymi, w każdej pięć ostrołukowych blend. Przed bramą znajdował się most zwodzony do którego dostępu broniły dwie baszty przyczółkowe Słoń i Byk. Przebudowana w wieku XVI, a następnie gruntownie odnowiona w roku 1888 przez budownicze- go Otto. (dobudowana od północy klatka schodowa). Uszkodzona w roku 1945 odrestaurowana w latach 1952-55. Od 1962 Muzeum Regionalne.